Een jaar BNPL Gedragscode - positieve effecten op betaalmoraal Nederlandse consumenten

25 november 2024 - Een jaar na de lancering van de Gedragscode voor Buy Now Pay Later (BNPL) in Nederland, komt de sector met resultaten op gebied van prestaties van leningen, kosten en consumentenbescherming.

Uit het onderzoek blijkt dat de implementatie van de Gedragscode, naast andere maatregelen en verbeteringen die aanbieders individueel hebben ingevoerd, effect heeft gehad op de verbetering van het betaalmoraal, de afname in doorzettingen naar incassobureaus, en versterkte informatievoorziening, inclusief strengere leeftijdsverificatie.

Kosteloze herinneringen bevorderen tijdige betaling

De Gedragscode schrijft voor dat de consument minimaal één kosteloze betalingsherinnering moet ontvangen, voordat incassokosten in rekening worden gebracht.

Uit het onderzoek blijkt dat in de praktijk aanbieders een gemiddelde van 2,53 kosteloze herinneringen per transactie met minstens één kosteloze herinnering verzonden, wat leidde tot betaling. Dit zijn onder andere telefonische contacten, SMS, mails, app-notificaties of fysieke post.

 In totaal werden 93% van alle BNPL transacties tijdig, of na een kosteloze herinnering, betaald. 87% van de transacties zijn zonder het inzetten van een kosteloze herinnering betaald. Van de consumenten die wél een kosteloze herinnering ontvingen, betaalde 66% alsnog voordat er incassokosten werden ingezet. Het herhaaldelijk gebruik van verschillende communicatiemiddelen leidt tot gezonder betalingsmoraal.

Minder consumenten doorverwezen naar incassobureaus en minder schuldenstapeling

In 4% van alle transacties zijn minimale incassokosten in rekening gebracht. In de Gedragscode is afgesproken dat aanbieders incassokosten duidelijk vermelden in de algemene voorwaarden, niet meer dan de wettelijke kosten bedragen, en deze kosten enkel stapsgewijs in rekening brengen.

Uiteindelijk werd 0,84% van het totaal aantal transacties doorgezet naar incassobureaus. Dit is een aanzienlijke daling ten opzichte van de eerdere marktupdate door de AFM in april 2024. Dit valt onder andere uit te leggen doordat de implementatie van de Gedragscode effect heeft gehad en doordat de marktsituatie ingrijpend is veranderd sinds de laatste data uitvraag in 2022. Deze cijfers benadrukken dat BNPL-aanbieders een beleid hanteren dat erop gericht is om het aantal consumenten in een incassotraject te minimaliseren.

De Gedragscode schrijft ook voor dat geen nieuwe BNPL-diensten worden verleend aan consumenten met een bestaande achterstand, totdat de achterstallige betalingen volledig zijn voldaan. Uit het onderzoek blijkt dat ruim 900.000 transacties door de aanbieders zijn geweigerd, specifiek omdat een eerdere achterstand niet was ingelopen. Hiermee worden stapeling en problematische schuldsituaties voorkomen.

Duidelijker informatie leidt tot weloverwogen beslissingen 

Voor het verlenen van een BNPL-dienst, wijzen aanbieders de consument op een aantal belangrijke voorwaarden - zoals de 18 jarige minimumleeftijd, betaalverplichtingen en eventuele bijbehorende kosten - door middel van een standaard disclaimer zichtbaar tijdens het betaalproces. Dit is onder meer bedoeld om duidelijke informatie te verstrekken over kosten, voorwaarden en betalingsverplichtingen, met als doel consumenten weloverwogen beslissingen te laten nemen en de financiële consequenties van hun aankopen beter te laten begrijpen.

Daarnaast hebben aanbieders per 1 juni 2024 strengere verplichte leeftijdsverificatie maatregelen ingevoerd op basis van externe ID verificatie methodes, wat ervoor moet zorgen dat minderjarigen geen toegang krijgen tot BNPL diensten.

Voorbereidingen op aankomende wet- en regelgeving

De Gedragscode is bedoeld als een belangrijke stap vooruit in aanloop naar de herziene Europese richtlijn voor Consumentenkrediet. Deze richtlijn wordt naar verwachting vanaf november 2026 van kracht in Nederland. De Gedragscode wordt daarom in 2025 aangesterkt met de verwijzing naar de recente uitspraak van het Europees Hof dat aanbieders bij het verstrekken van een BNPL-dienst niet anticiperen op niet-nakomingskosten.

De aanbieders hebben recent een zelf-evaluatie uitgevoerd naar hun aanmanings- en incassokosten, zoals vooraf besproken in een ronde-tafel overleg met de AFM. De aanbieders hebben hierbij onderzocht of deze kosten niet meer dan kostendekkend zijn voor de aanmanings- en incassowerkzaamheden van de vier aanbieders. De aanbieders concluderen dat inkomsten uit deze kosten niet gericht zijn op winst, maar dienen ter dekking van de operationele uitgaven van de aanbieders. De AFM vindt het positief dat aanbieders dit onderzocht hebben en in de herziene Gedragscode zullen opnemen dat niet-nakomingskosten ten hoogste kostendekkend zijn. Daarnaast heeft de AFM haar waardering uitgesproken over de daling van het percentage transacties dat is doorgezet aan een incassobureau.

Aanbieders blijven regelmatig in gesprek met de Ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Justitie en Veiligheid en Financiën, evenals de Autoriteit Financiële Markten, om zelfreguleringsinspanningen te bevorderen en consumenten te beschermen.

—EINDE PERSBERICHT—

Over de Gedragscode BNPL

De Gedragscode BNPL is een initiatief van vier aanbieders op het gebied van Buy Now Pay Later (BNPL) in Nederland, namelijk Billink, in3, Klarna en Riverty, die in oktober 2023 gezamenlijk een Gedragscode geïmplementeerd hebben voor hun diensten. Deze Gedragscode introduceert sectorbrede minimumvereisten en breidt de bestaande consumentenbescherming uit om een veilige en verantwoorde BNPL-ervaring te garanderen. De Gedragscode omvat verschillende belangrijke aspecten van consumentenbescherming, waaronder bijvoorbeeld verbeterde informatievoorziening, bescherming van kwetsbare consumenten en minderjarigen, schuldenpreventie en maximale hoogte van incassokosten. 

De BNPL-aanbieders zijn bij het opstellen van de Gedragscode ondersteund door de Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland (VFN), die ook de Gedragscode voor consumptief krediet heeft opgesteld.

Over het onderzoek

Dit onderzoek behelst alle transacties (zonder ondergrens) die zijn uitgevoerd bij de vier aanbieders van BNPL-diensten aangesloten bij de BNPL-Gedragscode, in de periode van 1 november 2023 tot en met 31 augustus 2024.

Over Riverty

Riverty, de fintech-tak van Bertelsmann, ondersteunt duizenden handelaren en meer dan 28 miljoen consumenten door maandelijks meer dan 80 miljoen transacties te verwerken. Riverty biedt flexibele betalingen, incasso en slimme boekhoudoplossingen en biedt bedrijven en consumenten geavanceerde financiële diensten. Met een toegewijd team van meer dan 4.000 medewerkers in 11 landen in Europa en Noord-Amerika is Riverty een leider in het leveren van uitgebreide financiële oplossingen.